Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2014

ΚΟΜΜΕΝΟ ΑΡΤΑΣ: «Κατοχική βία, 1939-1945: η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία»








 Λευτέρης Ελεήμων



Τρίτο μέρος: Η μεγάλη σφαγή

Ας δούμε τα γεγονότα με χρονολογική σειρά. Ο υπασπιστής του 26 Συντάγματος του ΕΛΑΣ Στέργιος Βαλιούλης υπογράφοντας ως Τέλης Φλοίσβος στο βιβλίο του «Ο ΕΛΑΣ και οι Εθνοπροδότες στην Α.Μ.Θ.» αναφέρει: “ Η διοίκηση του συντάγματος με το ΙΙΙ)26 τάγμα βρίσκεται στις αρχές του Ιούνη σε μια χαράδρα δυτικά του χωριού Όλατζακ και κοντά στον αμαξιτό Κορίτα-Ναϊπλί-Μούντζινος (σημερινός δρ. Παλαιά Καβάλα-Λεκάνη). Έχει πληροφορίες περί μετακινήσεων μεγάλων δυνάμεων βουλγαρικού στρατού προοριζομένων για εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και παίρνοντας μέτρα εγκαθίσταται στα μακρινά φυλάκια με αποστολές πληροφοριακές”. (Ο ΕΛΑΣ και οι Εθνοπροδότες στην Α.Μ.Θ., Τέλη Φλοίσμου, Καβάλλα 1956).
Το γεγονός ότι υπάρχει η πληροφορία από τις 2 Ιουνίου στο σύνταγμα ότι θα υπάρχει μεγάλη μετακίνηση βουλγαρικών δυνάμεων προς το Τσαλ Νταγ επιβεβαιώνει και ο Κώστας Κωνσταντάρας στο βιβλίο Αγώνες και Διωγμοί (σελ.159-160) και ο Καπετάν Μαύρος στο βιβλίο Ταραγμένα χρόνια στο Νέστο (σελ.105). Μάλιστα τη μαζικότητα της συντονισμένης μετακίνησης των Βουλγάρων περιγράφει γλαφυρά ο Καπεταν Μαύρος: “Το παράξενο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι η βουλγάρικη εκστρατεία εκδηλώθηκε ανήμερα της 4ης Ιουνίου εξορμώντας από την Παλαιά Καβάλα, το Τζαρί, τη Νέα Καρβάλη, τον Αμυγδαλεώνα, τη Λεκάνη, το Ζυγό, ακόμα και από τη Δράμα”. Ο Στέργιος Βαλιούλης αναφέρει: “Βουλγαρικός στρατός κινείται απ΄ τις κατευθύνσεις Παλαιά Καβάλα και Τζαρί προς Ορέν Ντερέ, από Καρβάλη προς Ορέν Ντερέ, από Αμυγδαλεώνα προς Ναϊπλί επ' αυτοκινήτων και από Μούντζινος (Λεκάνη) προς Όλατζακ (Πλαταμώνας)”.
Από τα γραπτά λοιπόν των παρόντων βγαίνουν δύο πολύτιμα συμπεράσματα: Πρώτον ότι η επιχείρηση των Βουλγάρων ήταν σχεδιασμένη, μαζική και έλαβε χώρα ταυτόχρονα από πολλές κατευθύνσεις με στόχο την καρδιά του Τσαλ Νταγ και δεύτερον ότι ξεκίνησε στις 4 Ιουνίου το απόγευμα.
Συνεχίζοντας την αλληλουχία των γεγονότων διαπιστώνεται από τις προαναφερθείσες πηγές ότι το επόμενο πρωί (5 Ιουνίου) οι Βούλγαροι έχουν πιάσει όλες τις θέσεις των μονοπατιών και των κεντρικότερων δρόμων, που συνδέουν τα χωριά μεταξύ τους, όμως δεν μπορούν να εντοπίσουν κανέναν αντάρτη, διότι το τάγμα ΙΙΙ) 26 έχει γλιστρήσει το προηγούμενο βράδυ νοτιοδυτικά του όρους Κεστενέ Νταγ καλά πληροφορημένο από τα φυλάκιά του. Οι Βούλγαροι έχοντας πλημμυρίσει το βουνό και μη βρίσκοντας κανέναν, αφού άδειασαν άσκοπα τα πολυβόλα τους σε πολλά δασωμένα σημεία, εξοργισμένοι το απόγευμα εκτελούν στο Ορέν Ντερέ σε μια πλαγιά προς το Κιοσελερ 8 Αχλανλιώτες και πλήθος άλλων συλληφθέντων που φυλάσσονταν στις φυλακές της Χρυσούπολης. Τους είχαν πάρει οι Βούλγαροι μαζί τους στην εκκαθαριστική επιχείρηση ως “προφυλακή”, όπως αναφέρει ο Καπετάν Μαύρος. Το πρωί της 7ης Ιουνίου οι Βούλγαροι οδηγούμενοι από προδότη ανακαλύπτουν το τμήμα του Καπεταν Μαύρου βορείως του χωριού Ντεντε Νταγ μεταξύ της σημερινής Πέρνης και Πετροπηγής, κοντά στην περιοχή Μεταλλεία του σημερινού Μακρυχωρίου και τους γαζώνουν με αυτόματα. Στο σημείο σκοτώνονται η αδελφή του Μαύρου Αριστέα και άλλα 13 άτομα, τα οποία βρήκε ο ίδιος τραυματισμένος σοβαρά αργότερα μόλις υποχώρησαν οι Βούλγαροι. Στους 14 συμπεριλαμβάνονται και 6 Αχλανλιώτες, που είχαν μαζί τους οι Βούλγαροι κρατούμενοι από τις αρχές Απρίλη στη Χρυσούπολη. Άλλοι 4 εκτελέστηκαν τις επόμενες μέρες στη διασταύρωση της Χρυσούπολης, κοντά στην Ε.Ο. Καβάλας Ξάνθης. Σύνολο λοιπόν 18 Αχλανλιώτες εκτελέστηκαν στη διάρκεια μιας εβδομάδας. (Ο Κωνσταντάρας αναφέρεται σε 22 εκτελεσθέντες από την Αχλαδινή προφανώς εσφαλμένα).
Οι Βούλγαροι συνεχίζοντας τη θηριωδία προχωρούν σε εκκενώσεις χωριών και πυρπολήσεις. Στις 9 Ιουνίου ημέρα Παρασκευή, όπως προκύπτει από τα γραπτά του Κωνσταντάρα πυρπολούν το πρωί την Αχλαδινή και λίγο αργότερα την Καρατζόβα (σημερινό Ελαφοχώρι). Στην ίδια ημερομηνία συντείνει και ο Στέργιος Βαλιούλης αλλά και ο καπετάν Μαύρος, ο οποίος περιγράφει παραστατικά: “ Κάποιος φώναζε δυνατά ότι οι Βούλγαροι θα έβαζαν φωτιά στο χωριό. Γι' αυτό έπρεπε να αδειάσουν τα σπίτια. Ο υπεύθυνος έπρεπε να φύγει για να προλάβει το βιός του πριν του το κάψουν. Μου άφησε μισό ψωμί καλαμποκίσιο, μια στάμνα νερό και ένα δοχείο με γιαούρτι ως πέντε οκάδες. Μου υποσχέθηκε ότι θα ξανάρθει για να με βοηθήσει. Τα πράγματα από τα σπίτια δεν τα έβγαλε κανείς, οι Βούλγαροι μάζεψαν τον κόσμο και σαν κοπάδι τους οδήγησαν στο Μακρυχώρι, 4 ώρες μακριά. Μετά λήστεψαν το χωριό και του έβαλαν φωτιά. Από τότε δεν υπάρχει Αχλαδινή. Μια συνοικία της Χρυσούπολης φέρει την ονομασία τιμής ένεκεν”.( Ταραγμένα Χρόνια στο Νέστο, Νίκος Χατζηνικολαόυ, Εκδ. Νιραγός 2008 σελ 109).
Από τις τρεις γραπτές πηγές, από το ημερολόγιο του Λευτέρη Ελεήμων και μια προφορική μαρτυρία της κατοίκου Ελαφοχωρίου Ευθυμίας Δρακάκη-Πεξαρά, προκύπτει η ακρίβεια της ημερομηνίας Παρασκευή 9η Ιουνίου. Αντίθετα ο συγγραφέας Παναγιώτης Αμπεριάδης γράφει στο προαναφερθέν βιβλίο του, ότι η ημέρα ήταν η 2η Ιουνίου, ημερομηνία που έχει επικρατήσει σε πολλά αφιερώματα και δημοσιεύματα στην Καβάλα. Αυτό μάλλον είναι αδύνατον για δυο λόγους. Πρώτον τα βουλγαρικά στρατεύματα συντεταγμένα κινήθηκαν προς το Τσαλ Νταγ την Κυριακή 4 Ιουνίου και μετά από κάποιες μέρες έγιναν εκτελέσεις και πυρπολήσεις. Δεύτερον την 1η Ιουνίου ημέρα Πέμπτη, ανέλαβε τη σκυτάλη ως πρωθυπουργός Βουλγαρίας ο πιο συγκαταβατικός Ιβάν Μπαγκριανόφ. Κάτοικοι του Ελαφοχωρίου θυμούνται το πρωί της Παρασκευής, κι ενώ έχει πυρποληθεί η Αχλαδινή νωρίς πρωί, αγγελιοφόρο να έρχεται πάνω σε ασθμαίνον άλογο από το Μακρυχώρι, κρατώντας τηλεγράφημα που έλεγε να σταματήσουν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Το γεγονός αυτό έκανε τα πολυβόλα που ήταν στημένα στην πλατεία απέναντι από τους άντρες του χωριού να σιγάσουν, δεν εμπόδισε όμως τους φανατικούς Βούλγαρους να πυρπολήσουν το χωριό. Είναι προφανές ότι ο νέος Πρωθυπουργός δεν μπορεί να αναλάβει Πέμπτη απόγευμα και την άλλη μέρα τα χαράματα να στείλει τηλεγράφημα, το οποίο να φτάσει πρωί στο απομακρυσμένο ορεινό χωριό. Άρα η Παρασκευή είναι η επόμενη, η 9η Ιουνίου 1944. Την πυρπόληση του Ελαφοχωρίου, θυμούνται πολλοί ζώντες κάτοικοί του σήμερα. Πιο χαρακτηριστική η μαρτυρία του Χρήστου Μεταξά: “Οι μεγάλοι ήταν στα καπνά, είχαμε φυτεία. Μας έστειλαν οι Βούλγαροι να τους φωνάξουμε και να τους πούμε ότι έχουν μόνο 5 λεπτά για να πάρουν ότι μπορούν. Τι να προλάβει να πάρει κανείς. Εμείς παιδιά πηδούσαμε πάνω από τα πολυβόλα που είχαν στηθεί στην πλατεία. Ευτυχώς αυτά δεν πήραν μπροστά. Είχαν στα χέρια τους ένα πράμα σαν πλάκα σαπούνι. Το έτριβαν στα ξύλινα πατώματα και έβαζαν φωτιά. Τα σπίτια μπουρλότιαζαν αμέσως. Όλοι τρέχαμε να σωθούμε. Μόνο τέσσερα σπίτια σώθηκαν.........”.
Την ωμή βία περιγράφει παραστατικά ο συνταγματάρχης Κωνσταντάρας: “ Οι Βούλγαροι, μ’ επικεφαλής Έλληνες προδότες, κύκλωναν νύχτα τα χωριά, συλλάβαιναν πολίτες, τους έσερναν στις φυλακές και τη νύχτα τούς δολοφονούσαν. Τους έριχναν στους δρόμους. Τούς έκοβαν τα κεφάλια. Τα κάρφωναν στους πασσάλους. Έσερναν γυναίκες στα μπουντρούμια για να τρομοκρατήσουν την περιοχή”. (Αγώνες και Διωγμοί Κ. Κωνσταντάρα Αθηναι 1964).
Ήδη από το 1950 οι κάτοικοι της μαρτυρικής Αχλαδινής εγκαταστάθηκαν στο προάστιο «Αχλαδινή» της Χρυσούπολης. Στην πλατεία του νέου τόπου εγκατάστασής τους ορθώνεται σήμερα ένα σεμνό μνημείο, με 18 ονόματα εκτελεσθέντων, για να μαρτυρά τη μεγάλη θυσία του Ιουνίου του 1944. Μνημείο, όμως, έχει ανεγερθεί και στο εγκαταλειμμένο χωριό, στο οποίο είναι γραμμένα τα ίδια 18 ονόματα. Τα αναφέρω ως ελάχιστο φόρο τιμής, για τη μεγάλη θυσία τους στον βωμό της ελευθερίας της πατρίδας μας:
Βασιλειάδης Δημοσθένης του Παύλου,
Βασιλειάδης Αλέξανδρος του Δημοσθένη,
Βασιλειάδης Παύλος του Δημοσθένη,
Βασιλειάδης Μιλτιάδης του Ιωακείμ,
Βεργίδης Κωνσταντίνος του Δημητρίου,
Γεωργιάδης Γεώργιος του Κωνσταντίνου,
Γιαμουρίδης Πρόδρομος του Αντωνίου,
Γιαμουρίδης Ηρακλής του Προδρόμου,
Γιαμουρίδης Αντώνιος του Προδρόμου,
Καζαντζίδης Λάζαρος του Ελευθερίου,
Καλεάδης Κοσμάς του Κωνσταντίνου,
Κεσκεσιάδης Αντώνιος του Σάββα,
Μελίδης Δαμιανός του Ευθυμίου,
Νικηφορίδης Λάζαρος του Ιωάννη,
Νικηφορίδης Ιορδάνης του Λαζάρου,
Νικηφορίδης Δημήτριος του Ιωάννη,
Σταμποτός Γεώργιος του Εμμανουήλ,
Σταθερόπουλος Πρόδρομος του Γεωργίου.


Υ.Γ. Το ημερολόγιο του αντάρτη του ΕΛΑΣ Λευτέρη Ελεήμων ψηφιοποιείται και θα είναι διαθέσιμο για όλους και το πρωτότυπό του αλλά και η ηλεκτρονική του μορφή, λόγω δυσαναγνωσίας του πρωτοτύπου, μέχρι το τέλος του έτους, στο προσωπικό blog του ομιλούντος. 

1 σχόλιο:

CARAMEL JOHNSON είπε...

Πού να πάρετε ένα αξιόπιστο δάνειο;

Η απόκτηση νόμιμης πιστωτικής εταιρείας ήταν πάντα μεγάλο πρόβλημα. Σε πελάτες που έχουν οικονομικά προβλήματα και χρειάζονται λύση για αυτό. Το θέμα της πίστωσης και των προπληρωμών είναι κάτι για το οποίο ανησυχούν πάντα οι πελάτες όταν αναζητούν δάνειο από έναν νόμιμο δανειστή. Ωστόσο, έχουμε κάνει αυτή τη διαφορά στον κλάδο των δανείων με την εταιρεία HILLTOP FINANCE. (hilltopfinancefirm@gmail.com)

Γιατί να πάρω δάνειο από το HILLTOP;

Εδώ στο HILLTOP προσπαθούμε να είμαστε η καλύτερη εταιρεία διαδικτυακών δανείων όσον αφορά τις υπηρεσίες μας και την ικανοποίηση των πελατών μας. Προσφέρουμε ακάλυπτα δάνεια στο 90% των αιτούντων μας
- με επιτόκιο έως και 3%
- χωρίς απαίτηση πιστοληπτικής ικανότητας
- Απαιτούνται πολύ λίγα έγγραφα
- Η προγραμματισμένη ημερομηνία αποπληρωμής είναι ελαστική
- εκταμίευση δανείου μεταξύ 24 ωρών από την υποβολή της αίτησης
- πολύ φιλικό περιβάλλον.

Πώς μπορώ να πάρω δάνειο από το HILLTOP;

Προσφέρουμε δάνεια χωρίς εξασφάλιση που κυμαίνονται από 3000 έως 500000 σε USD/EUR/£ £, εξακολουθούν να ισχύουν άλλα ισοδύναμα νομίσματα. Τώρα βιαστείτε και επιλέξτε τη φόρμα αίτησης για να λάβετε το επιθυμητό δάνειο για την ενοποίηση τμήματος, την επιχείρηση, τις επισκευές κατοικιών και οποιαδήποτε άλλα σχετικά θέματα.

E-mail: hilltopfinance@protonmail.com

E-mail: hilltopfinancefirm@gmail.com

Whatsapp: +1(954)417-1149

Τηλεγράφημα: +1(954)417-1149