Κωστής Παλαμάς
Για μια
ακόμη φορά από το ιστολόγιο, θα γίνει μνεία σε ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα
που ανέδειξε ετούτη η πολύπαθη γη, σε έναν από τους μεγαλύτερους πνευματικούς
ανθρώπους στην ιστορία της Ελλάδας. Τον Κωστή Παλαμά. Ο μεγάλος μας ποιητής
αποτελεί εξαιρετική περίπτωση Έλληνα γιατί εξυμνεί με μοναδικό τρόπο το αρχαίο
πνεύμα, ενώ ταυτόχρονα περιγράφει γλαφυρά και εύστοχα την ελληνική φύση και εν
γένει την ελληνική γη καθώς και τον Έλληνα με όλα του τα χαρακτηριστικά
πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά του. Διαβάζοντας Παλαμά κάποιες φορές σου
δημιουργείται η εντύπωση ότι μέσα από τους στίχους του ξεπηδούν χρώματα και
αρώματα της ελληνικής γης, δάκρυα του πρόσφυγα ή της μάνας που ξεπροβοδίζει το
παιδί της για τον πόλεμο, υπερηφάνεια για τον πολιτισμό μας και στενοχώρια για
την κατάντια μας. Το καταπληκτικότερο όλων όμως είναι η διαχρονικότητα
ποιημάτων ή συγκεκριμένων στίχων του και το απόλυτο ταίριαγμά τους με την
εκάστοτε πραγματικότητα, πράγμα που αποδεικνύει ότι ορισμένες καταστάσεις όπως
η σημερινή που βιώνουμε ίσως ήταν προδιαγεγραμμένες γιατί οι συμπεριφορές που
οδήγησαν σ’ αυτές ήταν γραμμένες στο ‘γονίδιο’ της φυλής μας.
Παραθέτουμε αυτούσιο χωρίο από το ποίημα ‘Γύριζε’ της
ποιητικής συλλογής ‘Η πολιτεία και η μοναξιά’ του 1908. Το συνταίριαγμα της
κάθε λέξης σε φράση, το συνταίριαγμα της κάθε φράσης σε πρόταση, το
συνταίριαγμα της κάθε πρότασης σε συνολική έννοια δημιουργεί εξαίσιο
αποτέλεσμα. Ας το διαβάσουμε όλοι και μετά ας κοιτάξουμε στον καθρέφτη τον
ραγιά. Τότε ίσως ξυπνήσουμε!!
ραγιάδες ἔχεις, μάννα γῆ, σκυφτοὺς γιὰ τὸ χαράτσι,
κούφιοι καὶ ὀκνοὶ καταφρονοῦν τὴ θεία τραχιά σου γλώσσα,
τῶν Εὐρωπαίων περιγελᾷ καὶ τῶν ἀρχαίων παλιάτσοι.
Καὶ δημοκόποι Κλέωνες καὶ λογοκόποι Ζωίλοι,
καὶ Μαμμωνᾶδες βάρβαροι, καὶ χαῦνοι λεβαντίνοι.
λύκοι, ὦ κοπάδια, οἱ πιστικοὶ καὶ ψωριασμένοι οἱ σκύλοι
κι οἱ χαροκόποι ἀδιάντροποι καὶ πόρνη ἡ Ρωμιοσύνη!»
(1908)
