Ο ιδιώτης μπούφος

Γράφει ο Τάσος Σαλαμπάσης
φιλόλογος
Εφημερίδα ΑΙΧΜΗ Νέστου 26/06/2013

Ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή αναφέρει ως ιδιώτες τους αθηναίους πολίτες που δεν ασχολούνται με τα κοινά. Και επιλέγει αυτόν το μειωτικό χαρακτηρισμό, γιατί στην πόλη-κράτος της Αθήνας η μη συμμετοχή στα του δήμου αποτελεί πράξη ασύμφωνη με την έννοια, αλλά και –κυρίως- την ύπαρξη της ίδιας της δημοκρατίας. Ο ιδιώτης (αυτός που ασχολείται μόνο με τα ίδια, τα προσωπικά), λοιπόν, είναι ένα απολίτικο ον, μία απολιτικοποιημένη μονάδα, αδύνατον να γίνει κατανοητή η αδράνειά του από τους άλλους αθηναίους συμπολίτες του και γι αυτό θεωρείται άπολις, απόβλητος, άχρηστος, κενός.

Στην εποχή μας φυσικά η έννοια και το περιεχόμενο της λέξης έχει πάρει άλλες διαστάσεις. Ο ιδιώτης στις μέρες μας δεν αποτελεί πλέον μειωτικό χαρακτηρισμό, αντίθετα συνιστά και αξία με οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Μόνο που δυστυχώς αυτός ο τύπος πολίτη –κι επιτρέψτε μου την αυθάδεια- έχει τα χαρακτηριστικά ενός «μπούφου». Μ’ άλλα λόγια μιλάμε για τον «υπέροχο» τύπο ανθρώπου που θα μπορούσε και να ονομαστεί ως «ιδιώτης μπούφος».

Αυτός στέκεται απέναντι στα γεγονότα, τις εξελίξεις και τα κοινωνικά τεκταινόμενα με την ίδια αμηχανία που στέκεται κι απέναντι στο άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, αν ποτέ επισκεφτεί το παρισινό Μουσείο του Λούβρου σε κάποιο ταξίδι του στη γαλλική πρωτεύουσα. Με μάτια εκστατικά, σχεδόν γουρλωμένα, καταπίνει βουλιμικά την ομορφιά της αρχαίας θεάς. Κάτι βαθιά μέσα του τον κάνει να συγκινείται μπρος στη θέα της, αλλά του είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να αντιληφθεί τι είναι αυτό και ίσως του είναι κι αδιάφορο να το αναζητήσει. Ωστόσο, μια κάποια κοινωνική μάθηση και μια εξόχως επιφανειακή γνώση του επιβάλλουν να υπερβάλλει στη διατύπωση της όποιας εκτίμησης τρέφει για την εικόνα του αρχαίου αγάλματος. Στην πραγματικότητα βέβαια η μόνη αυθεντική αντίδρασή του απέναντι στην Αφροδίτη της Μήλου είναι και η αντανακλαστική αντίδραση να ερεθίζεται από τη γύμνια της. Η χριστιανική του όμως ηθική κι ο πουριτανισμός του τον κάνουν να ντρέπεται για αυτό. Έτσι, κι αφού περάσει το χρονικό όριο που του έμαθαν να αφιερώνει σε μνημεία τέτοιου μεγέθους, αποχωρεί για να μειώσει την ένταση που του δημιούργησε η αναμέτρηση με αυτό το δυσνόητο θέαμα.

Κατά τον ίδιο τρόπο αυτός ο «ιδιώτης μπούφος» στέκεται απέναντι στη δημοκρατία. Εξ αρχής του έμαθαν να την αντιμετωπίζει ως τοτέμ. Την κριτική που της ασκούν κάποιοι τη θεωρεί επικίνδυνη. Για αυτό ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης κάποιες φορές του είναι αντιπαθητικοί. Απ’ την άλλη κι η απόλυτη εφαρμογή της δημοκρατίας τον τρομάζει ακόμα περισσότερο, γιατί μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο δεν ξέρει τη θέση και το ρόλο του.

Εσχάτως μάλιστα αυτός ο «ιδιώτης μπούφος» έχει υιοθετήσει και μία απέχθεια προς τις ιδεολογίες. Δηλώνει σε συζητήσεις «ανένταχτος» κι «ακομμάτιστος». Στην πραγματικότητα δεν αποδέχεται καμία ιδεολογία γιατί ποτέ δεν μπήκε στον κόπο να τη γνωρίσει, να τη μάθει, να εντρυφήσει σ’ αυτήν. Αντίθετα τα ιδεολογήματα του συρμού και τα διαφημιστικού τύπου συνθήματα των διαμορφωτών της κοινής γνώμης του είναι πολύ πιο ελκυστικά, γιατί ως κενά περιεχομένου του είναι και πιο εύπεπτα και πιο ακίνδυνα, αφού δεν παίρνει καμία ευθύνη.

Τέλος ο συμπολίτης για αυτόν τον «ιδιώτη μπούφο» είναι απλώς ακόμα ένα πρόβλημα. Είναι ένας άλλος ανταγωνιστής σε μία σκακιέρα, όπου όλα τα πιόνια είναι αντίπαλα μεταξύ τους. Οι συμμαχίες, οι συνεννοήσεις, οι συγκλίσεις, ο διάλογος για αντιμετώπιση κοινών ζητημάτων είναι ξένα προς τη νοοτροπία του. Γι αυτό και ο «άλλος» είναι άξιος της κατανόησης και της συμπάθειάς του μόνο όταν βρίσκεται ή σε πολύ κατώτερη απ’ αυτόν θέση ή όταν βρίσκεται πολύ μακριά. Μάλιστα τότε επιδίδεται με ιδιαίτερη επιτυχία σε τηλε-μαραθωνίους αγάπης και συμπαράστασης.

…Τα βήματά του στο Λούβρου αντηχούν περιέργως μοναδικά κι απόκοσμα σαν να περπατά μόνο αυτός στους διαδρόμους του μουσείου. Καθώς πλησιάζει προς την έξοδο νιώθει ακόμα την ανάμεικτη αίσθηση που του προκάλεσε αυτό το «παλιο-άγαλμα». «Στο κάτω-κάτω είναι δικό μας», σκέφτεται με μια κάπως εθνική έπαρση κι ανακουφίζεται χωρίς να ξέρει το γιατί. Εξάλλου σε λίγο θα είναι στο ξενοδοχείο του και θα πίνει σαμπάνια. Έπειτα θα βγάλει όσες φωτογραφίες μπορεί από αυτό του το ταξίδι στο Παρίσι και θα τις ανεβάσει στο facebook…

Το μαύρισμα της οθόνης και οι προεκτάσεις του

Το γεγονός ότι η Ευρώπη αποτελεί ένα συνονθύλευμα λαών με διαφορετικές αντιδράσεις καθώς και αντανακλαστικά σε σοβαρά ζητήματα που έχουν προκύψει κατά καιρούς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι γνωστό τοις πάσι. Επίσης το γεγονός ότι η Ευρώπη δημιουργήθηκε με άλλες αρχές δηλαδή με την προοπτική της κοινωνίας των εθνών και άλλες αρχές πρεσβεύει τώρα όπως την καταδυνάστευση των λαών του νότου από την επικυρίαρχη Γερμανία και τον οικονομικό πόλεμο που αυτή έχει κηρύξει κατά των πάντων, είναι επίσης πασιφανές.

Όμως ένα ζήτημα όπως αυτό που προέκυψε την προηγούμενη εβδομάδα, το οποίο έκανε το γύρο του κόσμου μέσα σε λίγες ώρες, το κλείσιμο της ΕΡΤ, η απόφαση μετά από ομολογία του, του ίδιου του πρωθυπουργού της χώρας, το 'τσαμπουκαλίδικο' μαύρισμα της οθόνης, θα περίμενε κανείς να αντιμετωπιστεί από τους απανταχού δημοκράτες, όπως αντιμετωπίστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Δηλαδή με απορία, με θλίψη, με οργή, με άμεση αντίδραση και πλατειές απεργιακές κινητοποιήσεις.

Αυτή όμως η αισχρή πράξη της ελληνικής κυβέρνησης ή μάλλον ενός κομματιού αυτής, αποτέλεσε τη σύγχρονη λυδία λίθο, για να καταλάβουμε πια με σαφήνεια, την άποψη για τη χώρα μας, των ευρωπαίων με βάση τον νέο πολιτικό και πολιτισμικό χάρτη. Και εξηγούμαι. Την επομένη του κλεισίματος της ελληνικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, με μια απόφαση που ελήφθη το πρωί, ανακοινώθηκε το μεσημέρι και πραγματοποιήθηκε με περισσό ζήλο λίγο πριν τα μεσάνυχτα, οι γαλλικές εφημερίδες Libération και l'Humanité κυκλοφόρησαν με μαύρα εξώφυλλα, κατακεραυνώνοντας το μαύρισμα της οθόνης από τη σύγχρονη ελληνική χούντα έχοντας αντίστοιχα τίτλους:

«Ποιος έσβησε την τηλεόραση; Μετά την αναστολή λειτουργίας της δημόσιας τηλεόρασης στη μάχη κατά της λιτότητας, Αθήνα και Βρυξέλλες πετάνε η μία το μπαλάκι στην άλλη για το ποιος έχει την ευθύνη του μέτρου».(Liberation 13-06-2013)

«Ελλάδα: μαύρη οθόνη πάνω από τη δημοκρατία» (l'Humanité 13-06-2013).

Πολλά ακόμη μέσα μαζικής ενημέρωσης από την πρώτη στιγμή κάλυψαν το γεγονός της ανήθικης κυβερνητικής πράξης, στηλιτεύοντάς την, όπως για παράδειγμα η ισπανική εφημερίδα El Pais η οποια την επομένη του μαυρίσματος σημείωνε:«Η κίνηση της κυβέρνησης φέρνει και πάλι στην επικαιρότητα τη συζήτηση για το κατά πόσο είναι απαραίτητη η δημόσια ραδιοτηλεόραση. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οφείλουν να συνδυάζουν ποιότητα στην ενημέρωση και χρηστή διαχείριση».

Σε μια βαρύνουσας σημασίας επιστολή του προς τον πρωθυπουργό της χώρας μας, ο γενικός διευθυντής του BBC Τόνι Χολ, απηύθυνε κάλεσμα προς την ελληνική κυβέρνηση να ανοίξει η ΕΡΤ.
Ο ισχυρός άντρας του βρετανικού δικτύου καταδίκασε το κλείσιμο της δημόσιας τηλεόρασης, ενώ δε δίστασε να χαρακτηρίσει την κίνηση της κυβέρνησης ως «αντιδημοκρατική» και «αντιεπαγγελματική»... Μάλιστα αναφέρθηκε προσωπικά στον Έλληνα πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, τον οποίο προέτρεψε να ανοίξει άμεσα η ΕΡΤ, καθώς όπως είπε « τα δημόσια μέσα ενημέρωσης και η ανεξαρτησία τους από την κυβέρνηση, χαρακτηρίζουν τις δημοκρατικές κοινωνίες».

Οι μόνοι πανευρωπαϊκώς αν όχι παγκοσμίως που εμφανίστηκαν την επομένη της πιο ηλίθιας πολιτικής πράξης της υπάρχουσας κυβέρνησης, ήταν, εκτός του ως μην υπάρχοντος Πρετεντέρη, ποιοί άλλοι οι Γερμανοί και συνεπακολούθως οι ουρές τους οι Αυστριακοί. Όπως αναφέρεται στο άρθρο του «ειδικού σε θέματα Μέσων Ενημέρωσης συντάκτης της Handelsblatt Hans-Peter Siebenhaar», «η ενέργεια του Πρωθυπουργού είναι λογική, δεδομένου ότι η ΕΡΤ δεν ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει από μόνη της την ‘κάθαρση’ και έτσι το κλείσιμο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ήταν η μόνη δυνατότητα που είχε η κυβέρνηση να εφαρμόσει τη μεταρρύθμιση στον τομέα αυτό». Και συνεχίζει: «Σε περιόδους κατά τις οποίες η Ελλάδα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, δεν επιτρέπεται να υπάρχουν ταμπού. Ο κ. Σαμαράς θέλει να δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο ίδρυμα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αυτό αποτελεί μια καλή πολιτική είδηση για μια χώρα, στην οποία η δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση αποτελεί μπαλάκι στα χέρια των ισχυρών. Για μια λειτουργική δημοκρατία, η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης ραδιοτηλεόρασης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Επίσης είναι ξεκάθαρο, ότι σε έναν ψηφιακό κόσμο Μέσων Ενημέρωσης με ένα πλήθος προσφορών, η σημασία της δημόσιας ραδιοφωνίας και τηλεόρασης έχει μειωθεί. Για το λόγο αυτό καθίσταται λογική η δραστική μείωση των καναλιών και του εργαζόμενου προσωπικού». Στο ίδιο ύφος κινήθηκαν και άλλες δύο γερμανικές εφημερίδες, όχι όμως το λογικότερο Spiegel.

Τα συμπεράσματα από τις παραπάνω παραθέσεις προδίδουν την αλληλουχία των γεγονότων που προηγήθηκαν της ηλίθιας αισχρής πράξης αλλά και τους νέους συσχετισμούς. Ο Σαμαράς έχει σκύψει πλήρως το κεφάλι στην κυρία Μέρκελ που με τις πρακτικές τις αναδεικνύεται σε νέο Αδόλφο Χίτλερ. Παίρνει οδηγίες και τις εφαρμόζει κατά γράμμα για να φαίνεται άριστος μαθητής. Αυτό αποδεικνύεται από την οργή κρυφή ή φανερή όλων των άλλων ηγετών συμπεριλαμβανομένων και των Ομπάμα, Πούτιν που εξ' αιτίας αυτής της συμπεριφοράς του πρωθυπουργού μας, θεωρούν ότι έχουν χάσει κάθε δυνατότητα επιρροής στη χώρα μας και κατ' επέκτασιν στην νοτιοανατολική ευρώπη. Η οδηγία λοιπόν της Φράου είναι: Καταπάτηση κάθε δικαιώματος του Έλληνα και εξαθλίωσή του, ώστε να αποτελέσει εύκολη βορά η χώρα μας στα χέρια της. Όχι εκλογές πριν τις γερμανικές, για να μη διαταραχθεί το τοπίο. Συνέχιση αυτού του ιδιότυπου δανεισμού που αυξάνει και το κεφάλαιο που χρωστάμε αλλά και τα χρεωλύσια, αποφέροντας δισεκατομμύρια στη Γερμανία. Ανελέητο τύπου Γκέμπελς επικοινωνιακό αγώνα στο εσωτερικό κατά κάθε δύναμης που εκφράζει το διαφορετικό, συνεπικουρούμενο από το εξωτερικό με διθυράμβους υπέρ της χρεοκωπημένης κατά τα άλλα κυβέρνησης.

Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο. Ξεχνούν και οι μεν του εσωτερικού (όπως οι άλλοτε κοτσαμπάσηδες) και οι δε του εξωτερικού (όπως οι άλλοτε αγγλογάλλοι), ότι η ελληνική ψυχή ξέσπασε στην Αγία Λαύρα, μετά από συσσωρευμένη καταπίεση 400 ετών και θρυαλλίδα του ξεσηκωμού πάντα είναι πράξεις όπως αυτή που αναλύθηκε παραπάνω, που ξεχειλίζουν το ποτήρι. Ας τραβούν το σκοινί τουλάχιστον μέχρι εκεί που τους παίρνει. Οι συγκεκριμένοι όμως είναι τυφλωμένοι από την έπαρση ενός ιδιότυπου “τσαμπουκά”, διανθισμένου με μπόλικη ακροδεξιά πρακτική, τύπου αλήστου μνήμης κενταύρων και rangers, που εκφράζεται από τον Μουρούτη, τον Λαζαρίδη και τον Φαήλο Κρανιδιώτη. Έρχεται το τέλος τους. Δεν τα σηκώνει τέτοια ο Δημοκρατικός Λαός. 

Πέθανε ο ιερέας των αδύναμων, Αντρέα Γκάλο

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την τοπική εφημερίδα του Νέστου ΑΙΧΜΗ 

Ο Αντρέα ντον Γκάλο, ο «κόκκινος» παππάς της Γένοβας, έφυγε στα 85 του χρόνια αφήνοντας ένα κενό σε όσους πιστεύουν ακόμη στην ανιδιοτελή συμμετοχή τους στην κοινωνία, που έχουν να δώσουν κάτι στο διπλανό τους, που αγωνίζονται εναντίον της αδικίας και των ισχυρών.

Οι αγώνες του ντον Γκάλο χάνονται στο βάθος του χρόνου. Από την εποχή που από τον άμβωνα τα έβαζε με τους εμπόρους ναρκωτικών, τους βομβαρδισμούς αμάχων στο Βιετνάμ ή τη γελοιότητα των ελέγχων στα σχολεία, που αποφασίζουν πιο παιδιά είναι «ικανά» και πια όχι. Ο ντον Γκάλο ήταν από τους πρωταγωνιστές για την αποποινικοποίηση της χρήσης ελαφρών ναρκωτικών. Συμμετείχε στις μεγάλες γιορτές – παρελάσεις των ομοφυλοφίλων στη Γένοβα, κερδίζοντας για άλλη μια φορά την οργή της ιεραρχίας του Βατικανού. Ήταν υπέρ της αντισύλληψης.

Ο ντον Γκάλο δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με τον σεξισμό και ανδροκρατισμό της Καθολικής Εκκλησίας. Εξοργιζόταν με τα σεξουαλικά σκάνδαλα των ιερέων. Ζητούσε να χειροτονηθούν γυναίκες ιερείς. Ζητούσε οι ιερείς να είναι έγγαμοι.

            Η επίσημη Καθολική Εκκλησία τον κυνήγησε. Τα «λόμπι του Βατικανού», όπως τα αποκαλούσε, τον μισούσαν. Ιδιαίτερα όταν αναφερόταν στη φονταμενταλιστική οργάνωση «Επικοινωνία και Απελευθέρωση», την τρομερή Όπους Ντέι ή τους «Λεγεωνάριους του Χριστού».  Ο ντον Γκάλο όμως πολέμησε με ένα μεγάλο σύμμαχο, τους απόκληρους της Γένοβας και τους ευαίσθητους ανθρώπους που γέμιζαν την εκκλησία του για να ακούσουν το κήρυγμα και αμέσως μετά να περάσουν στην άμεση δράση για να αλλάξουν τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, την καθημερινότητα. Ο ντον Γκάλο και όσοι τον ακολουθούσαν, χριστιανοί, μουσουλμάνοι ή άθεοι, δεν περίμεναν την μετά θάνατο ζωή για να δικαιωθούν.

            Όταν η επίσημη Καθολική Εκκλησία τον έδιωξε από την ενορία του μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Σαν Μπενεντέτο αλ Πόρτο, μέσα στο λιμάνι της Τζένοβας. Εκεί ο ντον Γκάλο έφτιαξε την κοινότητα για την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά και όχι μόνο. Φεύγοντας ο ντον Γκάλο άφησε την κοινότητα με έξι κτίρια, ένα πολύ καλό εστιατόριο, μια βιβλιοθήκη, ένα τυπογραφείο και εκατοντάδες πρωτοβουλίες. Χιλιάδες νέοι αναγνωρίζουν ότι ο περίεργος αυτός παππάς τους έσωσε από τα ναρκωτικά. «Περίεργος». Γιατί ο ντον Γκάλο περνούσε από τις κομματικές οργανώσεις του Ιταλικού ΚΚ, μιλούσε και συμμετείχε στον κομματικό διάλογο της αριστεράς, έδινε συνεντεύξεις στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, είχε γνώμη και άποψη εκεί που η Καθολική Εκκλησία, και πολλές φορές η κοινωνία, σιωπούσε. Στο G8 της Γένοβας το 2001 προσπάθησε μέχρι το τέλος να διαπραγματευτεί με τις αρχές για να αποφευχθεί η βία. Μπροστά όμως στο άψυχο σώμα του Κάρλο Τζουλιάνι ύψωσε την φωνή του αποτελώντας την κριτική συνείδηση μιας πόλης που ισοπεδώθηκε ηθικά και κοινωνικά από την κρατική βαρβαρότητα. Τα χρόνια που ακολούθησαν ο ντον Γκάλο συνέχισε να συμμετέχει στα κινήματα και τις πρωτοβουλίες ζητώντας από την αριστερά να τοποθετηθεί. Ζητούσε συνέπεια, ήθος και αποφασιστικότητα. Στη Γένοβα δεν δίσταζε να στηρίξει τους υποψηφίους της αριστεράς. Όταν το άξιζαν. «Ονειρεύομαι μια εκκλησία που δεν θα είναι διαχωρισμένη από τους άλλους, που δεν θα είναι πάντα έτοιμη να καταδικάσει, αλλά θα είναι αλληλέγγυα, σύντροφος, στο πλευρό όσων έχουν ανάγκη, γυναικών και ανδρών», έγραψε ο ντον Γκάλο στο τελευταίο του βιβλίο, αφιερωμένο στο νέο Αργεντινό πάπα Φραγκίσκο Α'.

            Σήμερα, η κοινότητά του φιλοξενεί εκατόν είκοσι άτομα σε έξι κέντρα. Επί τέσσερις δεκαετίες συμμετείχε σε εκατοντάδες διαδηλώσεις και πορείες, γράφοντας βιβλία και λαμβάνοντας δημόσια θέση υπέρ των μεταναστών των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων και κατά της αμφισβήτησης και καταπάτησης της αξιοπρέπειας των εργαζομένων.

            Στις 8 Δεκεμβρίου 2012, με  το τέλος της έκτακτης λειτουργίας αφιερωμένη στην επέτειο των 42 χρόνων από την ίδρυση της κοινότητας του Σαν Μπενεντέτο και στη μνήμη του Ντομένικο Κατάλντι ο ντον Γκάλο τραγουδά μέσα στην εκκλησία το Bella Ciao, το τραγούδι της αντίστασης εναντίον όλων των αδικιών. Το τραγούδι των παρτιζάνων, της επανάστασης των Ιταλών. Αυτό το βίντεο κάνει τον γύρο του κόσμου και αφήνει άφωνους εκατομμύρια ανθρώπους, που βλέπουν τον υπέργηρο ιερέα να πράττει αυτό που όλοι έπρεπε να κάνουν και κάνει τους θεατές συγκινημένους να νιώθουν τύψεις γι' αυτό που έπρεπε να είναι και δεν έγιναν ποτέ. Και το γεγονός συμβαίνει την περίοδο που ο ιερέας είναι στα τελευταία του γιατί πάσχει από ανίατη νόσο και είναι 84 ετών. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει.